满洲人的人生哲理谚语满汉文对照版
满语谚语
1. giyan serengge niyalma i šan yasa.
真理是人的耳目
2. ilibume muteburengge abke de tafara gese mangga,
成事难如登天
ebereme efujerengge funiyehe dara gese ja.
坏败易如烂毛
3. giyan de ijishun ningge gung bahambi,
顺理者成功
giyan de fadarahangge ehe de tusambi.
逆理者终凶
4. boo be teksilehe manggi gurun be dasambi,
家齐而后治国
mujilen be tob obuha manggi beye be tuwacihiyambi.
心正始可修身
5. ajige fonokū amba jahūtai be nirubumbi,
小窟窿可以沉大船
ajige si deri amba edun sorgiyembi.
小缝隙可以透大风
6. hoton de gidara de neneme duka be efulembi,
攻城先要破城门
meihe be jafara de neneme uju be forimbi.
捉蛇先要打蛇头
7. feye niyalma ningge langse
疮是别人的脏
8. juse akū de juse akū seme jobšombi,
无子愁无子
juse bici bucetele jobšombi.
有子愁到死
9. juse banjiha de teni emei kesi be sambi,
养儿方知父母恩
10. amba saisa etuhun be kicembi
俊杰图自强
11. baili isibuha seme karu be bairakū
施恩不图报
niyalma de buhe seme nasarakū
与人不追悔
12. jui siyoošungga oci juru niyalman sebjelembi,
子孝双亲乐
boo hūwaliyasun oci tumen baita mutembi.
家和万事亲
13. baili aika hahi be aitubume muteci,
恩若救急
majige seme minggan yan salimbi.
一芥千金
14. an tacin i niyalma be dahaburengge mangga,
以乡俗服人难
baita giyan i niyalma be dahaburengge ja.
以事理服人易
15. boo i tacihiyan onco i dolo cira baktambuci,
家教宽中有严
boo i niyalma emu jalan de elhe ombi.
家人一世平安
16. hūsun isinara bade,
力之所及
niyalma de tusa ara.
与人方便
17. sain be yabume heolederakū oci,
为善不倦的人
toktofi sain acabumbi.
必有好报
18. gisun labdungge gisun komoso de isirakū,
话多不如话少
gisun komosongge gisun sain de isirakū.
话少不如话好
19. angga be suce i adali akdula,
守口如瓶
gisun be hoton i gese seremše.
守意如城
20. aisi de ume niyalmai juleri ojoro,
庞利毋居人前
erdemu faššan de ume niyalmai amala ojoro.
德业毋落人后
21. jalan de banjire de emu okson anabure be wesihun obu,
处世让一步为高
bedereme oksorongge uthai ibeme oksoro deribun da.
退步是进步的根本
22. beye i gisurehe gisun be onggome ojorakū,
自己说的话不可忘记
beye i icihiyaha baita be aliyašame ojorakū.
自己做的事不能后悔
23. niyalma de nasara anggala,
与其怨恨别人
beye be sorgi.
不如鞭策自己
24. muten bifi erdemu akūngge
有才无德
boode ejen akū adali.
如家无主
25. gisun urunakū tondo akdun obu,
说话要信用
yabun be urunakū unenggi tondo obu.
做事要忠诚
26. mujilen onco oci, beye tulejembi.
心宽广 身体胖
27. urgunjehei gisun ambula oci ojorakū,
喜时不可妄言
sebjen sehei baita ambula oci ojorakū.
乐时不可多事
28. somishun oci wakalara akū,
暗无斥鬼
iletu oci gasara niyalma akū.
明无怨人
29. mujilen be teburede biya i adali genggiyen oci acambi,
存心当如明之月
baita be yaburede mukei adali bolgo oci acambi.
做事当如水之清
30. niyalma be ume balai guculere,
人勿妄交
ulin be ume balai gaijara.
财勿妄取
31. tondo oci genggiyen ombi.
公则明
urhu oci farhūn ombi.
偏则暗
32. ice boo be arara de ja,
新房子好造立
fe boo be dastarangge mangga.
旧房子难修缮
33. dorolon bici elhe ombi,
礼貌致安逸
dorolon akū oci tuksicake ombi.
无礼招危险
34. tanggū niyalma be wara de ja,
杀一百个人容易
emu niyalma be gisureme dahaburengge mangga.
说服一个人难
35. niyalma acanara etuku be sonjome etumbi,
人选合适的衣服穿
gasha den hailan de sonjome feyelembi.
鸟择高大的树搭窝
36. gisun be wacihiyame gisureci ojorakū
话不可说尽
37. erdemu bisire niyalma niyalma be dahabumbi
有德的人能够服人
erbemu akū niyalma niyalma de giyabsulabumbi.
无德的人受制于人
38. doro erdemu be fakarakū niyalma
不懂礼貌的人
beye be ilibume muerakū
不能够主身
39. ume erde yamji joboho suilaha seme bodoro
莫思朝夕劳苦
baita icihiyara de urunakū mujilen be girkūci acambi
做事务要专心
40. tusa akū baita be ume yabure
无益之事休做
den fu i fejile ume ilire
严墙之下不少停
41. ume niyalmai bara jamarame temšere
不要与人竞争
giyan bici fek tak seme jamarara de akū
有理不在声高
42. niyalma ehe be algibuci ojorakū
不可扬人之恶
beyei muten be takiyeci ojorakū
不可夸己之能
43. niyalma be wakašara mujilen be beye be wakaša
责人之心责己
beye be giljara gūnin be niyalma be gilja
恕己之心恕人
44. anggai ici baila gisureci ojorakū
不可信口乱道
holo be gisureme unenggi akū oci ojorakū
不可说谎无诚
45. sain be bahangge yooni mukdembi
得善者皆兴
sain be ufarahangge yooni gukumbi
失善者皆亡
46. yaya niyalma ende buku akūngge akū
凡人莫不有过
endebuku be halame muteci endebu akū akū kai
过而能改则无过矣
47. ehe be isaburengge ulan fetere gese
积恶如掘坟
goidaha manggi urunakū tuhembi
久而必陷
48. erdemu be amga de werici mukdembi
德遗于后则昌
jobolon be amga de weciri gukumbi
患遗于后则亡
49. sain be iasaburengge arara gese
积善如建山
goidaha manggi urunakū den ombi
久而必高
50. ajige sain isahai amba sain ombi
积小善便成大善
ajige ehe isahai dubende urunakū amba ehe ombi
积小恶终成大恶
51. ehe niyalma neneme sinde holo tacibumbi
坏人先教你说谎
52. hūlha be dahaci sain jugūn akū
跟贼子走没有好路子走
53. sain erdemu niyalma be dahabumbi
善德能服人
54. sain niyalma oki seci
要成好人
urunakū sain gucu be gucule
须结好友
55. beye de endebuku bici
自家有过
niyalma gisureci uthai donji
人说要听
56. guculeci urunakū gucu be sonjo
交必择友
teci urunakū adaki be sonjo
居必择邻
57. ume sain be ajige seme yaburakū ojoro
勿以善小而不为
ume ehe be ajige seme yabuci ombi sere
勿以恶小而为之
58. doosidame bairakū oci
不贪不求
hūturi juse omosi de isinambi
福及子孙
59. baharakū oci okini
宁可不得
inu balai baici ojorakū
不得妄求
60. yadahūn seme ume haldabšara
贫而无谄
bayan seme ume coktoloro
富而无骄
61. baita be kicerengge niyalma
谋事在人
baita be šanggaburengge faicin
成事在勤
62. erdemu tacin be šanggabuci seci
若要德业成
neneme oitobume mohoro be ali
先学受贫困
63. boo banjire doro
居家之道
kicebe malhūn de bi
在于勤俭
64. teme jetere oci alin urame fu tuhembi
坐吃山崩壁倒
angga serengge fere akū ulan
口是无底之坑
65. jalan de anahai angga baita bini
世上岂有难事
gemu niyalma i mujilen be kicerakū turgun
都缘人不专心
66. jobolon dade jobolon be alime muteci
受得苦中苦
teni niyalma dele niyalma oci ombi
方为人上人
67. sain be yabure niyalma jalafun golmin
行善者长命百岁
ehe be icihiyara niyalma jalafun foholon
作恶者命在旦夕
68. ume beye i golmin de weri foholon be iletulere
毋以己之长而形人之短
ume beye i moco turgun de weri muteburebe kusulere
毋以己之拙而忌人之长
69. mutere unde gung be kicere anggala
图未就之功
šanggame jabduha hethe be karmara de isinakū
不如保已成之业
70. beye be tukiyecerengge mentuhun
自矜者愚
beye be jalukan ararangge jocimbi
自满者败
71. jilgan amba niyalma
叫喊最响的人
gemu muterengge waka
不一定是有本事的人
72. niyalma goro gūnirakū oci
人无远虑
urunakū hanci jobolon bi
必有近忧
73. foribuha amala teni seremšembi
挨棒子以后才会提防
74. jobolon heoledere ci banjimbi
祸生于惰
75. tomorhūn niyalma ekšere baita ici hiyarakū
稳人不做急心事
76. baita ufaraha amala
事情失败之后
teni olhoba be takambi
才懂得谨慎
77. niyalma foholon be ume feterere
勿评人之短
beye i golmin be ume gisurere
勿言己之长
78. emu yabun ufaraci
一步走错
tanggū yabun gemu efujembi
百步皆败
79. gebu mutere beye mukiyerengge
成名和毁身
gemu beyei baihangge
都是自己招的
80. inenggi enduri i jugūn be yabumbi
白天行神仙的路
dobori hutu i baita be icihiyambi
夜里干魔鬼的事
81. jajuri be jafame ombi
荆棘可以抓在手
holo niyalma de hanci ome ojorakū
说谎的人不可近
82. olhon moo dahūme arsurengge
枯木再难活
musha hūlha sergerengge mangga
惯贼难悔悟
83. ehe gisun tuweri nimanggi
坏话是冬日的雪
满族文化网